6 پاسخ به “اندیشه و هنر جنبش”

1. یک دوست گفت:

   سپتامبر 12, 2009 در 3:11 ق.ظ

   بیانیه ی قبلی موسوی و نامه ی جدید کروبی که در آن هر اتفاق ناگوار و ناشایستی را در جمهوری اسلامی ممکن دانست رسمن جنبش اعتراضی را وارد مرحله ی تازه ای کرد. دیگر پذیرفته شد که مشکل این حکومت موضعی نیست و برای حل این مشکل باید با همفکری طولانی مدت به راه های عملی دست یافت. در شرایطی که مجلس ختم گرفتن هم غیرقانونی است همفکری کم هزینه ترین و در عین حال پرثمرترین فعالیت ممکن است!
   اما چگونه به این همفکری می توان دست یافت؟ ابتدا باید پذیرفت که بخشی از جامعه ی ما هنوز نمی دانند در جریان انتخابات دقیقن چه رخ داده! حتا از هزاران اتفاق کوچک و بزرگی که در طول حیات جمهوری اسلامی رخ داده هم بی خبرند! یعنی برای مثال نمی دانند که سیاستمداران اخلاقی ما چند هزار نفر زندانی را در دهه ی شصت بدون دلیل کشته اند! فراموش نکنیم که موثرترین رسانه های ایران یعنی رادیو و تلویزیون و روزنامه های پرسابقه و حتا شبه رسانه هایی مانند امامان جماعت شهرها و روستاهای توسعه نیافته در دست حاکمان است!
   این همفکری کلن در جهت دست یافتن به دمکراسی است اما قاعدتن در سطوح مختلفی انجام می شود. یکی از این سطوح می تواند شناساندن مشی سی ساله ی جمهوری اسلامی بر اساس مستندات و خاطرات باشد. این می تواند کمک کند که همگی درک بهتری از به قول خامنه ای سیاست اخلاقی داشته باشیم! سطح دیگر می تواند معرفی و بررسی قوانین اساسی و ساختار حکومتی کشورهای صاحب دمکراسی باشد. سطح دیگر می تواند نحوه ی عملکرد صاحب منصبان در این دمکراسی ها باشد. اینکه در یک دمکراسی چه راه هایی برای حفظ حقوق شهروندی در نظر گرفته شده و چه راه هایی برای برون رفت از بی قانونی و خودکامگی های احتمالی تعبیه شده! بطور خلاصه لازم است که اشکالات نظام فعلی که قانونی و اجرایی و ساختاری است مورد بررسی قرار بگیرد.
   سختترین بخش این قضیه برقراری ارتباط با مردم شهرهای کوچک و روستاهای دورافتاده و اقناع آنان است. آنان هماره از سوی شهرنشینان – یا بطور دقیقتر گروههای سیاسی-اجتماعی مطرح – نادیده گرفته شده اند. پایین بودن میزان دسترسی آنان به رسانه هایی مانند اینترنت و ۳۰ سال منطق گریزی و دروغ بافی رسانه های حکومتی برای آنان ذهنیتی بوجود آورده که آلوده به توهمات و موهومات است! شاید استفاده از واسطه ای مانند جوانانی که برای کار یا تحصیل از این مناطق به شهرهای بزرگتر می آیند یک راهکار مناسب برای همفکری با آنان باشد.
   اما چند نکته را نباید ندیده گرفت. یکی اینکه هدف از طرح این مسائل – و در نتیجه شیوه ی طرح آنها – رسیدن به تفاهم با کسانی است که با آنها موافق نیستند – یا حتا کسانی که با آنها مخالفند. یعنی برای مثال برای تبیین نقش منفی حکومت دینی نیازی نیست به دین یا دینداران توهین شود.
   زمانی که از همفکری سخن می گوییم یعنی کنار گذاشتن شعر و شعار و خطابه و روضه! همفکری یعنی استدلال و استناد! همفکری یعنی خشونت گریزی و انتقادپذیری بینهایت ما – نه مخاطب ما! همفکری یاد دادن صرف نیست یاد گرفتن هم هست!
   اینکه بعضی می گویند گذشته را فراموش کنید به فکر آینده باشید ندانسته می گویند به جای درس گرفتن از تجربیات سی ساله به تکرار اشتباهات بپردازید!
   نکته ی دیگر این که حکومتی که در سال ۵۷ بر سر کار آمد نتیجه ی ذهنیت حاکم بر جامعه ی آن زمان است. یعنی نه تنها حامیان جمهوری اسلامی که همه گروه ها و افراد سیاسی آن زمان ایران در برپایی آن به نوعی موثر و مسئولند. نقد گذشته منحصر به نقد آنانی که با ما اختلاف نظر دارند نیست! از یاد نباید برد که هیچکدام از گروه های آن زمان دغدغه ی دمکراسی و حقوق بشر نداشتند و هر کدام آنها که به قدرت می رسیدند به احتمال قریب به یقین همین گونه رفتار می کردند که اینها کردند! درد اینجاست که هنوز هم این ذهنیت بطور کامل پاک نشده و هیچ دلیلی وجود ندارد که ما که امروز می خواهیم طرحی نو دراندازیم در آینده همانند آنان در مقابل تاریخ احساس سرافکندگی نکنیم! و برای اینکه اینگونه نشود باید از رسانه هایی مانند اینترنت که تقریبن به همه فرصت برابری برای گفتگو می دهد استفاده کنیم و از طریق همفکری به منطقی ترین و واقع بینانه ترین راه حل دست یابیم!

2. حميد گفت:

   سپتامبر 12, 2009 در 9:52 ق.ظ

   دو یادداشت درباره عملکرد رسانه میلی:
   http://iranianmedia.blogspot.com/2009/08/blog-post_31.html
   http://iranianmedia.blogspot.com/2009/09/blog-post_11.html

3. لابه‌لای همین سکوت گفت:

   سپتامبر 12, 2009 در 1:29 ب.ظ

   این آقای جامعه‌شناس که شما نوشته‌شان برای‌تان الهام‌بخش است، نمی‌دانند که این شبکه‌ی اجتماعی راهی به آن دسته از مردم که برای ارضای میل تخریب به ا.ن. رای داده‌اند، نخواهد یافت. روستایی‌ان سرخورده و شهری‌ان فقیر و گرسنه که عاشقانه به پای صندوق‌های رای رفتند و با ا.ن. رای دادند تا رای من و توی به قول آن‌ها بچه سوسول درس خوانده رئیس دولت را انتخاب نکند. هنوز هم این دسته سرمست از پیروزی به من و تو متلک بار می‌کنند. آن‌ها در طول تبلیغات انتخاباتی، گوش خود را به روی استدلالات ما بستند تا مبادا مانع ارضای حس ساختارشکنی‌شان شویم. هر چه از ما به گوش آن‌ها رسد عکس‌ش را عمل کنند. به نظر من فاتحه‌ی این مملکت خوانده شده است و تمام. باقی تنفس مصنوعی و شوک الکتریکی به مرده است که او را زنده نخواهد کرد.
   ———————–
   این داستان دهاتی و شهری را باید بزودی حلاجی کنم. شاید هم کسی دیگر زودتر پیدا شد و کرد. اما من با این نحوه نگاه به مسائل ایران کاملا مخالف ام. – سیب

4. روشنك گفت:

   سپتامبر 12, 2009 در 7:48 ب.ظ

   مقاله موج سبز خیلی خوب بود . می توانم بگویم با تحلیلی که داشت تا اندازه زیادی موافق بودم . فقط یک نکته می ماند .. فعالان حقوق زنان و برابری خواهان را فراموش نکنید !..
   : ) ..

5. نرگس گفت:

   سپتامبر 16, 2009 در 12:19 ب.ظ

   شاید این نظر من بیشتر مربوط به نوشته های پیشین شما باشد اما احساس می کنم در مورد حوادث آخرالزمان که در روایات آمده چندان مطالعه نداشته باشید و تنها به بعضی از شنیده ها استناد می کنید اما باید بدانید که آنجه از آن روایات استنباط می شود کاملا بر علیه حاکمیت فعلی است. برای مثال می توانید به کتاب معروف آقای کورانی در این زمینه مراجعه کنید.(برای اصل روایات که جمع آوری کرده و نه توضیحات ایشان)تعجب میکنم از بعضی حضرات که سید خراسانی و فرمانده نظامی او را با ر ه ب ر فعلی و الف نون مقایسه می کنند در حالیکه اگر به منابع روایی مراجعه کنید خصوصیات ظاهری آنها که وصف شده بسیار متفاوت با این شخصیت ها می باشد.
   —————–
   من نظر کسانی را که چنین اندیشه هایی دارند بیان کرده ام. طبعا نظر من نیست. نقل کفر هم کفر نیست. – سیب

6. a گفت:

   سپتامبر 17, 2009 در 1:43 ق.ظ

   خواشمنداست نسبت به چاپ مطالب زیر درسایت تان اقدامات لازم را مبذول نمایید با تشکر
   نهضت خدائی باید برای خدا آغاز یابد و برای خدا ادامه یابد
   و هیچ خاطره و اندیشه غیر خدائی در آن راه نیابد تا عنایت و نصرت الهی‏
   شاملش گردد ، و اگر نه ، باد غیرت خدائی به صد خار پریشان دلش می‏نماید
   . آنکه نهضت خدائی آغاز می‏کند باید جز به خدا نیندیشد ، توکلش بر ذات‏
   مقدس او باشد و دائما حضور ذهنی داشته باشد که در حال بازگشتن به او
   است . قرآن از زبان شعیب پیغمبر نقل می‏کند : « ان ارید الا الاصلاح ما
   استطعت و ما توفیقی الا بالله علیه توکلت و الیه انیب »(هود / . ۸۸) . هنگامی‏
   که گروهی از مجاهدین اسلام نبردی را پشت سر گذاشته و به مدینه برمی‏گشتند
   ، رسول خدا به آنها فرمود : « مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقی علیهم‏
   الجهاد الاکبر » آفرین بر گروهی که جهاد کوچکتر را انجام داده و جهاد
   بزرگترشان هنوز باقی است . گفتند : « یا رسول‏الله و ما الجهاد الاکبر ؟ »
   جهاد بزرگتر چیست ؟ فرمود جهاد با هوای نفس .
   پاک نگهداشتن اندیشه و نیت در مراحل نفی و انکار که همه سرگرمیها و
   درگیری با دشمن بیرونی است آسانتر است . همینکه نهضت به ثمر رسد و
   نوبت سازندگی و اثبات که ضمنا پای تقسیم
   غنائم هم در میان است برسد ، حفظ اخلاص بسی مشکلتر است .
   قرآن کریم در سوره مائده – که آخرین سوره یا از آخرین سوره‏های قرآن‏
   است و بالاخره در دو سه ماه آخر عمر رسول اکرم نازل شده است ، و زمان ،
   زمانی است که مشرکین یکسره به زانو در آمده‏اند و خطری از ناحیه آنها
   اسلام را تهدید نمی‏کند و در همین وقت در غدیر خم تکلیف امامت روشن ، و
   امامت و خلافت علی علیه السلام به امر خداوند اعلام می‏شود – یک اعلام خطر
   از ناحیه خدا به همه مسلمانان می‏نماید ، و آن اینکه تاکنون از دشمن‏
   می‏ترسیدید که ریشه شما را برکند . اکنون نگرانی از آن ناحیه منتفی است .
   اکنون نگرانی از ناحیه من است . از این پس از کافران و دشمنان خارجی‏
   نترسید ، از من بترسید که در کمین شما هستم . « الیوم یئس الذین کفروا
   من دینکم فلا تخشوهم و اخشون »( مائده / . ۳
   ) .
   یعنی چه ؟ یعنی جامعه اسلامی از این پس از درون خود تهدید می‏شود که راه‏
   انحراف از مسیر خدائی اخلاص پیش گیرد و خدا را فراموش کند . سنت لا
   یتغیر خداست که هر ملتی که از درون و از جنبه اخلاقی تغییر کند و عوض‏
   شود ، خداوند متعال سرنوشت آنها را تغییر دهد : « ان الله لا یغیر ما
   بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم » ( رعد / ۱۶ ) . خداوند وضع و سرنوشت مردمی را
   عوض نمی‏کند ، مادامی که آنها خود را و آنچه به اندیشه‏ها و رفتارهای‏
   خودشان مربوط است تغییر ندهند
   نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر
   استاد مطهری
   ـــــــــــــــــــــــــــ
   هر نهضت مادام که مراحل دشوار اولیه را طی می‏کند سنگینیش بر دوش‏
   افراد مؤمن مخلص فداکار است ، اما همینکه به بار نشست و یا لااقل‏
   نشانه‏های بار دادن آشکار گشت و شکوفه‏های درخت هویدا شد ، سر و کله‏
   افراد فرصت طلب پیدا
   می‏شود . روز بروز که از دشواریها کاسته می‏شود و موعد چیدن ثمر نزدیکتر
   می‏گردد ، فرصت طلبان محکمتر و پر شورتر پای علم نهضت سینه می‏زنند تا
   آنجا که تدریجا انقلابیون مؤمن و فداکاران اولیه را از میدان بدر می‏کنند .
   این جریان تا آنجا کلیت پیدا کرده که می‏گویند : ” انقلاب فرزند خور
   است ” گوئی خاصیت انقلاب اینست که همینکه به نتیجه رسید فرزندان خود
   را یک یک نابود سازد . ولی انقلاب فرزند خور نیست ، غفلت از نفوذ و
   رخنه فرصت طلبان است که فاجعه به بار می‏آورد .
   جای دوری نمی‏رویم . انقلاب مشروطیت ایران را چه کسانی به ثمر رساندند
   ؟ و پس از به ثمر رسانیدن چه چهره‏هائی پستها و مقامات را اشغال کردند ؟
   و نتیجه نهائی چه شد ؟
   سردار ملی‏ها و سالار ملی‏ها و سایر قهرمانان آزادیخواه ، همه به گوشه‏ای‏
   پرتاب شدند و به فراموشی سپرده شدند و عاقبت با گرسنگی و در گمنامی‏
   مردند ، اما فلان الدوله‏ها که تا دیروز زیر پرچم استبداد با انقلابیون‏
   می‏جنگیدند و طناب به گردن مشروطه چیان می‏انداختند ، به مقام صدارت عظمی‏
   رسیدند ، و نتیجه نهائی ، استبدادی شد به صورت مشروطیت .
   فرصت طلبی تأثیر شوم خود را در تاریخ صدر اسلام نشان داد در دوره عثمان‏
   ، فرصت طلبان جای شخصیتهای مؤمن به اسلام و اهداف اسلامی را گرفتند ،
   طریدها وزیر شدند و کعب الاحبارها مشاور ، و اما ابوذرها و عمارها به‏
   تبعیدگاه فرستاده شدند و یا در زیر لگد مچاله شدند .
   چرا قرآن کریم میان انفاق و جهاد قبل از فتح مکه و انفاق
   و جهاد بعد از فتح مکه ، و در حقیقت میان مؤمن منفق مجاهد قبل از فتح و
   مؤمن منفق مجاهد بعد از فتح فرق می‏گذارد : « لا یستوی منکم من انفق من قبل‏
   الفتح و قاتل ، اولئک اعظم درجه من الذین انفقوا من بعد و قاتلوا و کلا
   وعد الله الحسنی والله بما تعملون خبیر »( سوره حدید / . ۱۰
   ) آنانکه پیش از فتح انفاق‏
   و جهاد کردند ( با دیگران ) همانند نیستند . آنان از نظر درجه بزرگترند
   از کسانی که بعد از فتح انفاق و جهاد کردند . و خداوند به همه وعده نیکی‏
   داده و خداوند به آنچه می‏کنید آگاه است .
   سر مطلب واضح است . پیش از فتح مکه هر چه بود دشواری و تحمل مشقت‏
   بود ، ایمانها خالص تر و انفاقها و جهادها بی‏شائبه تر و از روحیه فرصت‏
   طلبی دورتر بود ، بر خلاف انفاق و جهاد بعد از فتح که در آن حد از
   بی‏شائبگی نبود .
   همچنین قرآن در باره مجاهدین اولین می‏فرماید : بیست نفر شما برابر با
   دویست نفر از کافران است . ولی همینکه عناصر دیگر که هنوز روح اسلامی‏
   کاملا در آنها دمیده نشده بود و دقیقا مؤمن به اهداف انقلاب اسلامی نبودند
   وارد شدند – و در آن هنگام می‏شد اسلام را یک فرصت تلقی کرد – می‏گوید صد
   نفر شما با دویست نفر دشمن برابری می‏کند .
   نهضت را اصلاح طلب آغاز می‏کند نه فرصت طلب ، و همچنین آنرا اصلاح‏
   طلب مؤمن به اهداف نهضت می‏تواند ادامه دهد نه فرصت طلب که در پی‏
   منافع خویش است .
   به هر حال مبارزه با رخنه و نفوذ فرصت طلبان علی رغم تظاهرات‏
   فریبنده‏شان یکی از شرائط اصلی ادامه یک نهضت در مسیر اصلی است .
   نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر
   استاد مطهری
   ـــــــــــــــــــــــــ
   کواکبی مانند سید جمال ، آگاهی سیاسی را برای
   مسلمانان واجب و لازم می‏شمرد و معتقد بود ” رژیم سیاسی ” که مثلا مشروطه‏
   باشد یا چیز دیگر به تنهائی قادر نیست که جلو استبداد را بگیرد ، هر
   رژیمی ممکن است شکل استبداد پیدا کند . در نهایت امر آنچه می‏تواند جلو
   استبداد را بگیرد ، شعور و آگاهی سیاسی و اجتماعی مردم و نظارت آنها بر
   کار حاکم است . وقتی که چنین شعور و چنین احساس و چنین آگاهی در توده‏
   مردم پیدا شد ، آنوقت است که اژدهای سیاه استبداد در بند کشیده می‏شود .
   و البته این بدان معنی نیست که نباید به رژیم کار داشت و رژیم هر گونه‏
   بود ، بود . بلکه به معنی اینست که رژیم خوب آنگاه مفید است که سطح‏
   شعور سیاسی مردم بالا رود . و لهذا کواکبی مانند سید جمال ( و بر خلاف‏
   عبده ) برای فعالیتهای سیاسی و بالا بردن سطح شعور سیاسی توده مسلمان‏
   نسبت به سایر شئون اصلاحی زندگی آنها حق تقدم قائل بود و هم معتقد بود که‏
   شعور سیاسی را با استمداد از شعور دینی آنها باید بیدار کرد . کواکبی به‏
   همبستگی دین و سیاست سخت پایبند بود و مخصوصا دین اسلام را یک دین‏
   سیاسی می‏دانست و معتقد بود که توحید اسلام اگر درست فهمیده شود و مردم‏
   مفهوم حقیقی کلمه توحید یعنی لا اله الا الله را درک کنند به استوارترین‏
   سنگرهای ضد استبدادی دست می‏یابند
   کواکبی مانند دو سلف ارجمندش سید جمال و عبده ، تکیه فراوانی بر روی‏
   اصل توحید از جنبه عملی و سیاسی می‏کرد . او می‏گوید : معنی کلمه لا اله الا
   الله که افضل ذکرها در اسلام شمرده شده و بنای اسلام بر آن نهاده شده ،
   اینست که معبود به حقی جز خدای بزرگ نیست و معنی عبادت ، فروتنی و
   خضوع است . پس
   معنی لا اله الا الله اینستکه جز خدای یگانه هیچ موجودی شایسته فروتنی و
   کرنش نیست . هر خضوع و فروتنی که در نهایت امر ، اطاعت امر خدای‏
   بزرگ نباشد ، شرک و بت پرستی است . کواکبی توحید اسلامی را تنها توحید
   فکری و نظری و اعتقادی که در مرحله اندیشه پایان می‏یابد نمی‏داند ، آن را
   تا مرحله عمل و عینیت خارجی توسعه و گسترش می‏دهد ، یعنی باید نظام‏
   توحیدی برقرار کرد .
   انصاف اینست که تفسیر دقیق از توحید عملی ، اجتماعی ، و سیاسی اسلام‏
   را هیچکس به خوبی علامه بزرگ و مجتهد سترگ مرحوم میرزا محمد حسین‏
   نائینی قدس سره ، توأم با استدلالها و استشهادهای متقن از قرآن و
   نهج‏البلاغه ، در کتاب ذیقیمت ” تنبیه الامه و تنزیه المله ” بیان نکرده‏
   است . آنچه امثال کواکبی می‏خواهند ، مرحوم نائینی به خوبی در آن کتاب‏
   از نظر مدارک اسلامی به اثبات رسانیده است . ولی افسوس که جو عوامزده‏
   محیط ما کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب یکباره مهر سکوت بر
   لب زد و دم فرو بست .
   کواکبی مدعی است که هر مستبدی کوشش دارد برای تحکیم و تثبیت پایه‏
   های استبداد خود ، به خودش جنبه قدسی بدهد و از مفاهیم دینی برای این‏
   منظور بهره جوید ، تنها آگاهی و بالا بودن سطح شعور دینی و سیاسی مردم‏
   است که جلو این سوء استفاده‏ها را می‏گیرد .
   کواکبی برخی علمای پیشین اسلامی ( از اهل تسنن ) را مورد انتقاد قرار
   می‏دهد که آنها به نظم و امنیت ، بیش از حد بها
   داده‏اند تا آنجا که عدل و آزادی را فدای نظم و امنیت کرده‏اند یعنی به‏
   بهانه نظم و امنیت مانع رشد آزادی شده‏اند و این همان چیزی است که‏
   مستبدان و ستمگران می‏خواهند . ستمگران و مستبدان همواره به بهانه برقراری‏
   نظم و حفظ امنیت ، آزادی را که عالیترین موهبت الهی است و جوهر
   انسانیت است کشته‏اند و عدل را زیر پا قرار داده‏اند .
   کواکبی در رابطه نظم و آزادی ، برای آزادی حق تقدم قائل است و در
   رابطه دین و سیاست و یا دین و آزادی ، دین را عامل با ارزش تحصیل آزادی‏
   واقعی و بیدار کننده احساس سیاسی می‏شمارد و در رابطه علم و آزادی یا علم‏
   و سیاست معتقد است همه علوم الهام بخش آزادی نیستند و از نظر آگاهی‏
   اجتماعی دادن ، در یک درجه نمی‏باشند . لهذا مستبد از برخی علوم نمی‏ترسد
   بلکه خود مروج و مشوق آن علوم است ، اما از برخی علوم دیگر سخت وحشت‏
   دارد زیرا به مردم آگاهی و شعور سیاسی و اجتماعی می‏دهد و احساس‏
   آزادیخواهی و مبارزه با اختناق و فشار استبداد را در افراد بر می‏انگیزد .
   کواکبی می‏گوید :
   ” مستبد را ترس از علوم لغت نباشد ، و از زبان آوری بیم ننماید
   مادامی که در پس زبان آوری حکمت شجاعت انگیزی نباشد که رایتها
   برافرازد یا سحر بیانی که لشکرها بگشاید ( ۱ ) . چه او خود آگاه است که‏
   روزگار از امثال کمیت و حسان شاعر ( ۲ ) زادن بخل ورزد که با اشعار
   خویش جنگها بر
   انگیزند و لشکرها حرکت دهند و همچنین منتسکیو و شیلا را . همچنین مستبد
   از علوم دینی که تنها متوجه معاد باشد ( و میان معاد و معاش ، زندگی و
   معنویت جدائی قائل باشد ) بیم ندارد . . . علومی که مستبد از آنها بیم‏
   دارد علوم زندگانی هستند مانند حکمت نظری و فلسفه عقلی و حقوق امم و
   سیاست مدنی و تاریخ مفصل و خطابه ادبیه و غیر اینها از علومی که ابرهای‏
   جهل را بردرد و آفتاب درخشان را طالع نماید تا سرها از حرارت بسوزد ”
   نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر
   استاد مطهری