کشته شدن فیلمساز غیرمتعارف هلندی تئو ون گوک بار دیگر مساله برخورد اسلام و اروپا را مطرح کرده است. ون گوک در یک فیلم 10 دقیقه ای ( Submission به معنای اسلام ولی با معنی ضمنی انقیاد ) برای آنکه خشونت مسلمانان نسبت به زنانشان را نشان دهد زیاده روی کرد و به فیلم کوتاه خود جنبه ای تحریک آمیز اضافه کرد: نقش کردن آیات قرآن در باره زنا بر پشت زنی برهنه. او مدعی بود که چنین اتفاقی افتاده است. که زنی به جرم زنا شلاق خورده و بعد آیات زنا را بر پشت او به عبرت نوشته اند.
من البته این داستان را باور نمی کنم. این از آن مواردی است که می گویند حتی اگر راست هم باشد نقلش نباید کرد چون به دروغ مانند است. اگر واقعا چنین اتفاقی افتاده باشد هم بسیار نادر است. نماینده رفتار مسلمین با زنانشان و نیز با آیات قرآن نیست. ضمن آنکه بردن آن به رسانه فراگیری مثل تلویزیون بعد تازه ای به آن می بخشد و عمومیتی به داستان می دهد که آن را از واقعیت اصلی اگر بوده بسیار دور می کند. به نظر من در تحریک آمیز بودن این صحنه پردازی شکی وجود ندارد. ون گوک برای این بازی شهرت طلبی یا برای سوء برداشتی که از اسلام ارائه کرد ( و در آن همکار سومالیایی تبار و مسلمان اش هم نقش داشت)بهای گزافی پرداخت.
جامعه امروز غربی از نظر فرهنگ و اعتقادات بشدت نامتوازن است. گروههای زیادی مثل ون گوک به هیچ امر مقدسی باور ندارند. ولی عامه مردم هنوز به مقدسات خود دلگرم اند. نمونه های بسیاری از نقض مقدسات وجود دارد و تقریبا هر ماهه اتفاق می افتد که مراجع قانونی سانسور آن را از گردونه تبلیغات و رسانه ها و سینما و مکانهای عمومی خارج می کنند. بسیاری از آنها مقدسات مسیحی را به چالش می گیرند و شماری از آنها هم مقدسات دیگر اقوام و ملل جامعه های جهانی شده غربی را. در شماری از آنها هنر صحنه پردازی و آرایش و عکاسی در حد اعلا ست. اما با همه مهارتی که در آن به کار رفته و جاذبه ای که در آن کاشته شده یا قبل از پخش زمینگیر می شود یا بعد از آن به دلیل تعدد شکایتهای عمومی ممنوع می شود.
به چالش گرفتن مقدسات و آنها را به عنوان ابزار بیانی صنعت تبلیغات به کار گرفتن واقعا گسترده است و نشانی از نبردی نهاناشکار بین گروههایی از نخبگان سترده -از- هر- نوع- باور مذهبی با عامه مردم. قانون هم معمولا جانب عموم را می گیرد و هنرهای ضدمقدس معمولا در حلقه های معینی محدود می مانند یا شبه زیرزمینی می شوند.
در این میان حضور مسلمانان در جوامع اروپایی بهانه خوبی به دست هنرمندان جنجالی و گاه شبه هنروران کاسبکار و فرصت طلب داده است تا هر از گاهی با دستاویز قرار دادن “تفاوت” های مسلمانان و یا با اتکا به برداشتی یک بعدی از زمینه های مورد پسند رسانه های غربی مثل حقوق بشر و حقوق زن و امثال آن نیشی بزنند و فرهنگ مسلمانان را به مسخره بگیرند. هلند در این میان موقعیت خاصی دارد. کشوری کوچک و بسیار آزاد در سکس و مواد مخدر با یک جمعیت ۱ میلیون نفری از مسلمانان (آمار براساس نظر سایت اسلام در هلند تصحیح شد- ۱۴ نوامبر). ون گوک نمونه بی باوران ضدمقدس جنجالی در این فضا بود. تحمل او برای هر کسی آسان نیست. هر دادگاهی برای قاتل او به این نکته توجه خواهد کرد.
ولی آنچه دادگاه حکم کند فقط در حق قاتل است. کسانی که این روزها مسجدها و مکتبهای قرآن مسلمانان در هلند را آتش می زنند پیشتر حکم خود را در باره تمام مسلمانان این کشور داده اند. افراط همیشه افراط می زاید. اما اگر ون گوک کمی تامل می کرد و یا تلویزیون هلند جانب مصلحت عمومی را پاس می داشت و فیلم افراطی او را بی محابا پخش نمی کرد امروز هم او زنده بود و هم جامعه هلند از تنش هایی که در آغاز آن است برکنار می ماند. اما ظاهرا هلندی ها تصمیم خود را گرفته اند.
پیوندها:
من به دلیل توهین آمیز بودن عکس صحنه مورد اشاره در فیلم ون گوک آن را در اینجا نیاوردم. اما برای مقایسه عکس زیر را ببینید که از بسیاری جهات ممکن است توهین آمیز هم نباشد اما پس از انتشار ممنوع شد:
نقل از یادداشت شهزاده در سمرقند که از اتفاق امروز به بحث مشابهی اشاره کرده است. در لینک او شمار بیشتری از عکس های تبلیغاتی ممنوع شده را هم می توانید ببینید.
مطلب بی بی سی در باره سوگواری هلندی ها برای ون گوک؛ و فشرده فارسی آن در بی بی سی فارسی؛
سایت تئو ون گوک که عکس او را هم از همانجا گرفته ام؛ زندگینامه او در دانشنامه رایگان ویکی پدیا؛ فیلمشناسی او در پایگاه فیلم جهانی ( IMDB )؛ نقدی بر فیلم ۱۰ دقیقه ای مورد بحث با اشاره به اینکه از سبک شیرین نشاط تقلید ناشیانه کرده است در Expatica؛ نظر نمایه سانسور سازمان مخالف سانسور در جهان در باره کشته شدن او، شخصیت ون گوک و جامعه امروز هلند؛ و سرانجام این خبر در باره برانگیخته شدن خشم مسلمانان هلند از پخش فیلم؛
یادداشت روشنگر داریوش پس از دیدن فیلم ون گوک، در ملکوت: چهره مخدوش آزادی بیان؛
نقد تند و تیز مهدی خلجی بر نوشته سیبستان را هم در کتابچه (۱۴ نوامبر) بخوانید: کشته شدن ون گوک مایه شرمساری همه مسلمانان. من پای مطلب او نظر کوتاهی نوشته ام و در نقد آن چیز دیگری نمی نویسم اما بحث از جنبه های دیگر ماجرا را از نگاه خود ادامه خواهم داد.
ضدمقدس، تلویزیون و ترور
نوشته شده در 10 نوامبر 2004
دسته‌بندی‌ها: اجتماعيات، دين، عکس، پرونده تئو ون گوک
همسازی بنیادگرایی اسلامی از یکسو و افراط گرایی بی باوران از سوی دیگر، جامعه هلند را که زمانی به مدارا شهرت داشت حالا پاره پاره کرده و مقابل هم قرار می دهد. نکته ای که اشاره کردید برداشت کاملا درستی است که حتی با زندگی روزمره در هلند، می توان نشانه هایش را دید. افزون بر این، موج راست گرایی در دو سال اخیر (بعد از سقوط دولت ویم کوک) به این آتش دامن زده است.
اما درباره همکار فیلمنامه نویس ون گوگ: خانم ایان هیرشی الی (یا علی) این روزها اطلاعات مربوط به او که اتفاقا چهره کلیدی در این ماجراست، در رسانه های فارسی ناقص یا اشتباه درج می شود. ایان هیرشی ۳۵ ساله، سومالیایی تبار و مسلمان زاده (اما بی مذهب) است. برخلاف آنچه یکی دو جا نوشته اند، هنرمند حرفه ای نیست و اساسا سیاستمدار است. عضو حزب لیبرال و نماینده مجلس هلند است. نظرات بسیار افراطی و دست راستی دارد. سیاستهای مخالف مهاجران بخصوص مسلمانان را تشویق می کند. توهین او به پیامبر اسلام، که او را به دلیل ازدواج با دختر ۱۲ ساله «منحرف» توصیف کرد، بسیار جنجال به پا کرد. رفتارهای جنجالی او چندین بار ماجرا ساخت. اخیرا جوان مسلمانی را به دلیل نوشتن نامه تهدیدآمیز خطاب به او در شبکه اینترنت، بازداشت کردند. بر علیه ختنه دختران فعالیت می کند اما این فعالیت گاهی چنان افراطی می شود که انتقاد بر می انگیزد؛ مثل زمانی که توصیه کرد همه دختران مهاجر سومالیایی تبار، از سن هشت سالگی، هر ساله مورد بازرسی بدنی قرار بگیرند تا درباره آثار ختنه بر بدنشان تحقیق شود.
خلاصه اوضاع این طرفها از هردو سو به افراط کشیده شده است.
راستی، خانم هیرشی آلی، امسال در مراسم هجده تیر هم سخنرانی کرد. این سخنرانی به دلیل سابقه او، مخالفتش با مهاجران و عقاید دست راستی اش، در میان ایرانیان مهاجر بسیار بحث برانگیز شد. نمونه ای از این بحثها به زبان فارسی و هلندی در سایت «ایرانیان هلند» ثبت است.
سلام . من دیدگاه تو را به عنوان یک نظر شخصی قبول دارم . اما از حق نگذریم کثافت کاری و وقاحت و عقب افتادگی مسلمان های افراطی را با هیچ دلیل و بحث نمی توان تبرئه کرد . من معتقدم که مسلمان خوب هم وجود دارد اما فقط چند درصد کم . شاید دو یا سه درصد . آیا طالبان و بن لادن مسلمان هستند ؟ آیا آن جانیان و دیوانگان که با ترور و بمب گذاری جان انسان های بی گناه و مظلوم را به بازی می گیرند مسلمان هستند ؟ من هم خودم مسلمانم اما مسلمانان افراطی برای من ننگ بشریت و اسلام هستند . سربلند باشید .
اتفاقا درست برعکس. من فکر می کنم بن لادن و امثال او هستند که در اقلیت اند و شاید به دو سه درصد هم نرسند. بدنه جامعه اسلامی در حسن و عیب چیزی مثل بدنه جامعه مسیحی و بودایی و امثال آن است مگر اینکه توقع داشته باشیم همه مسلمانها رفتار ایده آل داشته باشند. در جامعه بشری همیشه افراط گراها در اقلیت بوده اند. طوری که شما استدلال می کنید باید معتقد باشیم که دست کم نصف جمعیت آمریکا که به بوش رای داده اند مثل او خشکه مغز و افراطی و زورگو هستند.
با اینهمه من پیشتر هم نوشته ام که باید از اسلام افراطی تبری جست. اما این کار نه با بدنام کردن و تحقیر خود و جوامع مسلمان که با فعالیت در نجات چهره انسانی اسلام ممکن است. من معتقدم اسلام را از دست این بن لادن ها باید گرفت. اما در عین حال افراطیون ضد اسلامی را هم باید مهار کرد. وگرنه سنگ روی سنگ باقی نمی ماند. و در این آشفتگی دوغ و دوشاب به هم می آمیزد و معلوم نمی شود کی به کی است. خلاصه صحنه پیچیده تر از آن است که شما ساده اش کرده اید. ضمن آنکه این یک مشکل دوجانبه است. با مقصر شمردن مسلمانها مساله را نمی توان حل کرد.
Dear Mehdi: I agree with you and I hope I will write more on these issues but for those people that can see the present of Islam and not the past of both Judaism and Christianity I would recommend at least two books— also there may be hundreds — by Uta Ranke Heinemann titled Eunuchs: For the Kingdom of Heaven, Women, Sexuality, and The Catholic Church and Putting Away Childish Things. She was the first women professor of Catholic theology in Germany. In 1987, the Catholic church declared her ineligible to teach theology, after she pronounced the virgin birth a theological belief and not a biological fact. Before her Hans Kung was also silenced. As we Iranian say, “ Inset nested din as at.”
Sorry the Iranian saying is mixed up; ” Insaf nesfeh din asat.”
و بعد،
حتما می دانید که “این فیلم با کمک خانم عیان حرثی علی که یک سیاستمدار هلندیست ساخته شده است.
“خانم حرثی علی اصلا اهل سومالی است که برای گریز از یک ازدواج اجباری در هلند پناهنده شد.” (به نقل از بی بی سی)
این بدبخت، (مردک کشته شده)، باید سومالی و نحوه برداشت مردم آنجا و در برخی از کشورهای دیگر مانند پاکستان و یا هند را مورد بررسی و انتقاد قرار می داد تا اسلام را.
این زنیکه هم که اصلا اصل ماجرا را نفهمیده. مشکل اسلام نیست بخدا، مشکل یک سری آفریقایی و پاکستانی و بنگلادشی و از این دست عوام است که سنتهای جاهلانه خود را به عنوان اسلام به مردم بدبخت می خورانند.
بعد یک سری هم (مثل این بدبخت هلندی و یا آن بدبخت زن بنگلادشی) برای شهرت و پناهندگی و …… قضیه را بزرگ نمایی می کنند تا شاید از این راه خبری بشود و نانی در آید و مثل رشدی کمی هم مشهور شد.
بدبختها
صاحب هیچستان
سلام. استفاده کردم. مرسی.
های
ببین بابام جان
اسلام یعنی شمشیر یعنی مرگ
مسلمان یعنی تروریست
اگر چیزی در عالم هست که از هر لحاظ مستحق توهین است همین اسلام ناب محمدی واعتقادات اهریمنی مسلمین است.
من شاشیدم به آن باورهایی که برای اثبات حقانیتی که ندارد به قتل دیگران می پردازد.
مهدی جان
در مورد فیلم بحثی نمی کنم … چوت نمیدونم اصلا طاقت آورده باشی و کامل دیده باشی اون فیلم رو. ا لبته من فیلم رو دیدم و ۱۰۰% مطمئن هستم ستمی که دین اسلام و بقیه ادیان به زنان در طول تاریخ روا داشته اند بسیار بالاتر و وحشتناک تر از اون ۱۰ دقیقه فیلم هست … نمونه تجاوز به دختران باکره در شب قبل از اعدام توسط پاسدارن مسلموان رو همه میدنند….( بر اعتقاد اسلام دختران باکره بدلیل معصومیت به بهشت میروند ) یعنی غیره باکره ها معصوم نیستند !!! لابد هر کسی رابطه حنسی داشت سریعا به یک ظالم و مجرم تبدیل میشه ! تنها سئوال من این هست که شما در قرن ۲۱ و سالیان زندگی در اروپا هنوز ار دیدن عکسی و صحنه ای از فیلمی احساس ” گناه ” می کنید ؟؟؟ و یا اینکه در اسلام سانسور هم مجاز هست ؟ میشه عکس مدل نیمه برهنه رو بر روی طلیب نشون داد ولی نوشتن آیه های قران بر روی بدن زنی برهنه گناه هست !
از اینهمه تحجر فکری ” چندشم ” میشه ! شاید بدبختی اینروزها ی مسلمون های مقیم اروپا در ” اسلام سیاسی ” خلاصه بشه .
موفق باشی دوست عزیز .
انگار فشار گمراهی و نادانیتان آنقدر بوده که چشمتان کور شده است و نمی توانید از یک فیلم به این سادگی منظور سازنده اش را بفهمید!
یک زن لخت در زیر چادر و چاقچور و روبنده استعاره ایست از آلت جنسی بودن زنان بدبخت در اسلام . آیات قرآن هم بر روی بدن آن زن استعاره ایست از استعمار بدن زن توسط مردان حیوان صفت که با اسم اسلام و قرآن زن را بازیچه جنسی خویش قرار میدهند و بعد مثل کفتار با ابزار چادر و اسلام بر بدبختیهای زن نگون بخت میفزایند.
سلام. مطلب زیبایت را خواندم. دستت درد نکنه.
چند وقت پیش مطلبی را در سایت زنان ایران با عنوان وقتی که زن شدم می خواندم درباره ختنه دختران در یکی از کشورهای آفریقایی که احتمالا آن هم سومالی بود. در جواب برخی که در اینجا اسلام را به خشونت و بردگی زنان و… ربط داده و در مقام وکیل مدافع ون گوگ برامده اند باید گفت حال اگر در قبایل آفریقایی که شاید هم مسیحی باشند یا هر آیینی دیگر اگر اتفاق متحجرانه ای مثل ختنه رخ دهد باید آن را به مسیحیت یا هر آیین دیگر مرتبط دانست. انصافا بعضی وقتها از بی هویتی برخی مسلمان نماها تعجب می کنم.